24-годинний метаболічний профіль сечі: техніка та процедура збору, референтні значення

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Стелла Кушніренко
Любов Савицька
Світлана Ротова
Тетяна Бевзенко
Оксана Лисянська

Анотація

Сечокам’яна хвороба (СКХ) посідає одне з провідних місць у структурі урологічних захворювань за поширеністю, частотою звернень за медичною допомогою та госпіталізацій до стаціонару. Показники поширеності уролітіазу коливаються від 1 до 20%. У країнах із високим рівнем життя, як-от Швеція, Канада чи США, поширеність СКХ перевищує 10%.


Усі пацієнти, які мали хоча б один задокументований випадок утворення конкрементів у нирках, мають бути поінформовані про важливість проведення 24-годинного аналізу сечі, який в Україні традиційно називають транспортом солей. У рекомендаціях Європейської асоціації урологів (EAU) та Американської урологічної асоціації (AUA) щодо СКХ зазначаються такі лабораторні дослідження для повної оцінки метаболічного статусу: аналіз сироваткового креатиніну; рівень сечової кислоти (СК); концентрація кальцію, натрію, калію, С-реактивного білка, хлориду; рівень інтактного паратгормону; 24-годинний аналіз сечі, який включає визначення концентрації кальцію, оксалату, цитрату, СК, фосфатів, сульфатів, натрію, калію, цистину, магнію та рH.


Важливо наголосити пацієнтам на правильній техніці збору сечі. Під час збору пацієнт повинен дотримуватися свого звичного питного режиму та раціону. Бажано, щоб дослідження виконувала лабораторія, яка має значний досвід у проведенні аналізів транспорту солей, оскільки це підвищує якість контролю та скорочує час отримання результатів. Кристалізація в сечі – це складний процес. Рівень перенасичення (суперсатурації) сечі певними речовинами є важливим показником оцінки ризику утворення конкрементів. Проте процес кристалізації залежить не лише від концентрації утворюючих конкременти іонів, а й від кількості хелаторів.


24-годинний метаболічний профіль сечі (транспорт солей) є невіддільним компонентом обстеження пацієнта із СКХ та кристалуріями. Він надає інформацію про екскрецію певних речовин, що дозволяє розробити персоналізовану програму дієтичних заходів і метафілактики, а також запобігти розвитку кардіо-рено-метаболічних ускладнень.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Як цитувати
Кушніренко, С., Савицька, Л., Ротова, С., Бевзенко, Т., & Лисянська, О. (2025). 24-годинний метаболічний профіль сечі: техніка та процедура збору, референтні значення. Здоров’я чоловіка, (1), 14–19. https://doi.org/10.30841/2786-7323.1.2025.326334
Номер
Розділ
Актуальні теми

Посилання

Skolarikos A, Jung H, Neisius A, Gambaro TTG. EAU Guidelines on Urolithiasis [Internet]. European Association of Urology; 2024. 117 p. Available from: https://uroweb.org/guidelines/urolithiasis.

Mohammadi A, Farabi H, Baghdadabad LZ, Narouie B, Reis LO, Aghamir SMK. Serum and 24-hour urinary tests cost-effectiveness in stone formers. BMC Urol. 2023;23(1):141. doi: 10.1186/s12894-023-01310-w.

Suh H, Summers LG, Seal AD, Colburn AT, Mauromoustakos A, Perrier ET, et al. Afternoon urine osmolality is equivalent to 24 h for hydration assessment in healthy children. Eur J Clin Nutr. 2020;74(6):884–90. doi: 10.1038/s41430-019-0519-5.

Wulkan RW, van der Horst M. Detection and correction of incomplete duplicate 24-hour urine collections – theory and practical evidence. Biochem Med (Zagreb). 2021;31(1):010706. doi: 10.11613/BM.2021.010706.

Zeng G, Zhu W, Robertson WG, Penniston KL, Smith D, Pozdzik A, et al. International Alliance of Urolithiasis (IAU) guidelines on the metabolic evaluation and medical management of urolithiasis. Urolithiasis. 2022;51(1):4. doi: 10.1007/s00240-022-01387-2.

Sarigul N, Korkmaz F, Kurultak İ. A New Artificial Urine Protocol to Better Imitate Human Urine. Sci Rep. 2019;9(1):20159. doi: 10.1038/s41598-019-56693-4.

Jędrusik P, Symonides B, Gaciong Z. Performance of 24-hour urinary creatinine excretion-estimating equations in relation to measured 24-hour urinary creatinine excretion in hospitalized hypertensive patients. Sci Rep. 2019;9(1):3593. doi: 10.1038/s41598-019-40416-w.

Forni OV, Ogna A, Vuistiner P, Pruijm M, Ponte B, Ackermann D, et al. New anthropometry-based age- and sex-specific reference values for urinary 24-hour creatinine excretion based on the adult Swiss population. BMC Med. 2015;13:40. doi: 10.1186/s12916-015-0275-x.

Hsi RS, Sanford T, Goldfarb DS, Stoller ML. The Role of the 24-Hour Urine Collection in the Prevention of Kidney Stone Recurrence. J Urol. 2017;197(4):1084–89. doi: 10.1016/j.juro.2016.10.052.

Bhojani N, Bjazevic J, Wallace B, Lee L, Kaler KS, Dion M, et al. UPDATE – Canadian Urological Association guideline: Evaluation and medical management of kidney stones. Can Urol Assoc J. 2022;16(6):175–88. doi: 10.5489/cuaj.7872.

Manzo BO, Cabrera JD, Emiliani E, Manuel SH, Howard EB, Ernesto TJ, et al. Impact of the adherence to medical treatment on the main urinary metabolic disorders in patients with kidney stones. Asian J Urol. 2021;8(3):275–9. doi: 10.1016/j.ajur.2020.07.002.

Eisner BH, Sheth S, Dretler SP, Herrick B, Pais VM Jr. Abnormalities of 24-hour urine composition in first-time and recurrent stone-formers. Urology. 2012;80(4):776–9. doi: 10.1016/j.urology.2012.06.034.

Chan KH, Moser EA, Whittam BM, Misseri R, Cain MP, Krambeck A. The ability of a limited metabolic assessment to identify pediatric stone formers with metabolic abnormalities. J Pediatr Urol. 2018;14(4):331.e1–e6. doi: 10.1016/j.jpurol.2018.08.005.

Williams JC Jr, Gambaro G, Rodgers A, Asplin J, Bonny O, Costa-Bauzá A, et al. Urine and stone analysis for the investigation of the renal stone former: a consensus conference. Urolithiasis. 2021;49(1):1–16. doi: 10.1007/s00240-020-01217-3.

Halperin Kuhns VL, Woodward OM. Urate transport in health and disease. Best Pract Res Clin Rheumatol. 2021;35(4):101717. doi: 10.1016/j.berh.2021.101717.

Helget LN, Mikuls TR. Environmental Triggers of Hyperuricemia and Gout. Rheum Dis Clin North Am. 2022;48(4):891–906. doi: 10.1016/j.rdc.2022.06.009.

Russo E, Leoncini G, Esposito P, Garibotto G, Pontremoli R, Viazzi F. Fructose and Uric Acid: Major Mediators of Cardiovascular Disease Risk Starting at Pediatric Age. Int J Mol Sci. 2020;21(12):4479. doi: 10.3390/ijms21124479.

Torres RJ, Puig JG. GLUT9 influences uric acid concentration in patients with Lesch-Nyhan disease. Int J Rheum Dis. 2018;21(6):1270–76. doi: 10.1111/1756-185X.13323.

Tasic V, Hynes AM, Kitamura K, Cheong HI, Lozanovski VJ, Gucev Z, et al. Clinical and functional characterization of URAT1 variants. PLoS One. 2011;6(12):e28641. doi: 10.1371/journal.pone.0028641.

Vozianov O, Sahalevych A. Current Opportunities of Litholytic Therapy in Multiple Bilateral Uric Acid Nephrolithiasis. Health Man. 2024;(4):17–22. doi: 10.30841/2786-7323.4.2024.322111.

Fargue S, Acquaviva BC. Primary hyperoxaluria type 1: pathophysiology and genetics. Clin Kidney J. 2022;15(1):i4–i8. doi: 10.1093/ckj/sfab217.

Crivelli JJ, Mitchell T, Knight J, Wood KD, Assimos DG, Holmes RP, et al. Contribution of Dietary Oxalate and Oxalate Precursors to Urinary Oxalate Excretion. Nutrients. 2020;13(1):62. doi: 10.3390/nu13010062.

Pyle HJ, Rutherford A, Vandergriff T, Rodriguez ST, Shastri S, Dominguez AR. Cutaneous oxalosis mimicking calcinosis cutis in a patient on peritoneal dialysis. JAAD Case Rep. 2021;17:73–6. doi: 10.1016/j.jdcr.2021.09.036.

Bao D, Wang Y, Zhao MH. Oxalate Nephropathy and the Mechanism of Oxalate-Induced Kidney Injury. Kidney Dis (Basel). 2023;9(6):459–68. doi: 10.1159/000533295.

Selistre LDS, Cochat P, Rech DL, Parant F, Souza VC, Dubourg L. Association between glomerular filtration rate (measured by high-performance liquid chromatography with iohexol) and plasma oxalate. J Bras Nefrol. 2018;40(1):73–6. doi: 10.1590/1678-4685-JBN-3743.

Shen Y, Luo X, Li H, Guan Q, Cheng L. Evaluation of a high-performance liquid chromatography method for urinary oxalate determination and investigation regarding the pediatric reference interval of spot urinary oxalate to creatinine ratio for screening of primary hyperoxaluria. J Clin Lab Anal. 2021;35(8):e23870. doi: 10.1002/jcla.23870.

Hashmi SB, Jafri L, Majid H, Talati J, Aziz W, Khan AH. Relationship of spot urine oxalate to creatinine ratio and 24 hours urinary oxalate excretion in patients with urolithiasis. Ann Med Surg (Lond). 2020;60:330–3. doi: 10.1016/j.amsu.2020.11.002.

Hashmi SB, Jafri L, Talati J, Majid H, Qazi S, Khan AH. Determination of reference interval (RI) of spot urinary oxalate to creatinine ratio in children of pakistani origin under six years of age: A cross-sectional study. Ann Med Surg (Lond). 2021;64:102251. doi: 10.1016/j.amsu.2021.102251.

Jawalekar SL, Kulkarni UJ, Surve VT, Bhutey A. Evaluation of different urinary constituent ratios in renal stone formers. Ann. Biol. Res. 2010;3(1):50–5.

Hong YH, Dublin N, Razack AH, Mohd MA, Husain R. Twenty-four hour and spot urine metabolic evaluations: correlations versus agreements. Urology. 2010;75(6):1294–8. doi: 10.1016/j.urology.2009.08.061.

Dawson CH, Tomson CR. Kidney stone disease: pathophysiology, investigation and medical treatment. Clin Med (Lond). 2012;12(5):467–71. doi: 10.7861/clinmedicine.12-5-467.

Devuyst O, Pirson Y. Genetics of hypercalciuric stone forming diseases. Kidney Int. 2007;72(9):1065–72. doi: 10.1038/sj.ki.5002441.

Marwaha RK, Garg MK, Dang N, Mithal A, Narang A, Chadha A, et al. Reference range of random urinary calcium creatinine ratio in North Indian children and adolescents. Ann Pediatr Endocrinol Metab. 2019;24(1):34–40. doi: 10.6065/apem.2019.24.1.34.

Walker V. Phosphaturia in kidney stone formers: Still an enigma. Adv Clin Chem. 2019;90:133–96. doi: 10.1016/bs.acc.2019.01.004.

Rodriguez A, Baccaro R, Gambaro G, Ferraro PM. Urinary supersaturation on fractioned urine collections: which urine sample can explain better the variability observed on 24-h urine? A proof-of-concept study. Urolithiasis. 2020;48(5):403–08. doi: 10.1007/s00240-020-01177-8.

Eisner BH, Goldfarb DS, Baum MA, Langman CB, Curhan GC, Preminger GM, et al. Evaluation and Medical Management of Patients with Cystine Nephrolithiasis: A Consensus Statement. J Endourol. 2020;34(11):1103–10. doi: 10.1089/end.2019.0703.

Krishnamurthy S, Pavani C, Kurup PM, Palanisamy S, Jagadeesh A, Sekar K, et al. Cystinuria in a 13-monthold Girl with Absence of Mutations in the SLC3A1 and SLC7A9 Genes. Indian J Nephrol. 2018;28(1):84–5. doi: 10.4103/ijn.IJN_20_17.

Baumann JM, Casella R. Prevention of Calcium Nephrolithiasis: The Influence of Diuresis on Calcium Oxalate Crystallization in Urine. Adv Prev Med. 2019;2019:3234867. doi: 10.1155/2019/3234867.